لیلا ناصرپور با بیان اینکه اهدای تخمک، رحم اجاره‌ای و اهدای جنین در درمان ناباروری با چالش‌های فقهی روبرو هستند، گفت: بحث‌های فقهی و حقوقی در این مسائل باعث شده در مراکز درمانی دچار سردرگمی شویم.
به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد استان قم، لیلا ناصرپور، معاون پژوهشی جهاددانشگاهی قم در اولین نشست تخصصی همایش «بررسی اخلاقی، فقهی و حقوقی درمان ناباروری» که امروز، ۱۳ دی‌ماه در تالار اندیشه دانشگاه قم برگزار شد، اظهار کرد: مبحث امروز ما این است که ابتدا باید موضوعات و پروتکل‌هایی که در مباحث درمان به‌صورت روتین انجام می‌شود مطرح و چالش‌هایی که در موضوع درمان ناباروری در مباحث فقهی وجود دارد، بررسی شود.
وی با اشاره به اینکه این همایش در سه محور اهدای تخمک، اهدای جنین و رحم اجاره‌ای است که از نظر فقهی بررسی خواهد شد، ادامه داد: طبق آمار جهانی میزان شیوع ناباروری ۱۲ تا ۱۵ درصد گزارش شده است، نابارور به زوجی می‌گویند که یک سال برای بارداری اقدام کرده، اما به نتیجه نرسیده‌اند.
معاون پژوهشی جهاددانشگاهی قم افزود: وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۸، یک پیمایش ملی درخصوص شیوع ناباروری در کشور انجام داد که طی آن متوجه شدند شیوع ناباروری در زوج‌های ایرانی حدود ۲۰ درصد است.
ناصرپور تصریح کرد: از میان ۱۶ میلیون خانم با سن ۱۵ تا ۴۹ ساله، حدود سه میلیون زوج، ناباروری اولیه و یا ثانویه را تجربه کردند، این آمار مختص سال ۱۳۹۸ است که بنابر علل مختلفی همچون بالاتر رفتن سن ازدواج و به تأخیر انداختن باروری این میزان هم‌اکنون تغییر کرده است.
معاون پژوهشی جهاددانشگاهی واحد استان قم بیان کرد: استان قم طبق این آمار جزء استان‌هایی بود که با میزان متوسط رو به بالای شیوع ناباروری مواجه بود، در روش‌های کمک باروری آن چیزی که در مراکز درمان انجام می‌شود، این است که بتوان از سلول‌های جنسی خود زوج استفاده شود، اما در برخی شرایط این امکان وجود ندارد و لذا باید یک اهداکننده سلول جنسی وجود داشته باشد.
وی گفت: افراد با یائسگی زودرس، شیمی درمانی، بیماری‌های ژنتیکی، عدم پاسخ به درمان ناباروری، بانوانی که دچار سقط‌های مکرر هستند، کاندیدای استفاده از تخمک اهدایی می‌شوند.
ناصرپور بیان کرد: روش‌های اهدای تخمک که در مراکز انجام می‌شود، می‌تواند یک عمل انسان‌دوستانه و بدون دریافت هزینه و یا به‌صورت دریافت هزینه صورت گیرد، بحث‌های فقهی و حقوقی در این مسائل باعث شده تا در مراکز درمان با نوعی سردرگمی مواجه باشیم، شناخته یا نشناخته شدن فرد اهداکننده تخمک نیز مسئله دیگری است که در مراکز درمان مطرح است.
وی ادامه داد: از نظر علمی اهداکننده تخمک باید بین ۲۱ تا ۳۵ سال باشد چرا که میزان ذخیره تخمک در بالای این سن کاهش می‌یابد، این فرد باید بیوه یا مطلقه باشد، اما برخی موارد افرادی که همسر دارند نیز در مراکز درمانی، اهداکننده تخمک می‌شوند که این امر نیاز به بررسی فقهی دارد.
معاون پژوهشی جهاددانشگاهی واحد استان قم گفت: این فرد باید دارای ژن سالم و همچنین حداقل یک فرزند سالم باشد، آزمایش‌های ایدز، هپاتیت، عدم اعتیاد، انجام مشاوره روانشناسی و روانکاوی از دیگر اقداماتی است که اهداکننده تخمک باید انجام دهد.
ناصر پور اضافه کرد: فردی که دهنده تخمک است باید یکسری دارو‌های هورمونی تحریک‌کننده تخمک دریافت کند که این امر ممکن است برای بدن آن فرد آسیب‌زا باشد، همچنین بی‌هوشی حین عمل دریافت تخمک نیز از دیگر اقداماتی است که در این سیکل انجام می‌شود.
وی گفت: چالش‌های فقهی در این مسائل مرتبط وجود دارد، برای مثال دریافت هزینه برای اهدا تخمک مجاز است یا خیر؟ آیا هویت فردی که تخمک اهدا می‌کند باید برای زوج نابارور فاش شود یا خیر؟ البته که هم‌اکنون این هویت فاش نمی‌شود، اما این امر چالش‌هایی را در آینده به همراه دارد.
معاون پژوهشی جهاددانشگاهی واحد استان قم تصریح کرد: باتوجه به اینکه در کشور ما هویت هر شخص براساس نسب هر فرد است نه شناسنامه، این امر ما را با چالش‌هایی مواجه می‌کند، از جمله ولایت، محرمیت، نفقه، ارث، بیوه و بدون همسر بودن اهداکننده تخمک، محرمیت فرزند با گیرنده تخمک نیز از جمله مسائل پیشروی ما در این نوع درمان است
