عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قم در نشست «بررسی اخلاقی، فقهی و حقوقی اهدای تخمک، اهدای جنین و رحم اجاره‌ای» به چالش‌های اخلاقی روش‌های کمک باروری پرداخت.
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی استان قم، محسن رضایی آدریانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قم در نشست «بررسی اخلاقی، فقهی و حقوقی اهدای تخمک، اهدای جنین و رحم اجاره‌ای» که امروز، ۹ آبان‌ماه به همت جهاددانشگاهی واحد قم در دانشگاه این استان برگزار شد، اظهار کرد: در فلسفه اخلاق سه دیدگاه نتیجه‌گرایی، وظیفه‌گرایی و فضیلت‌گرایی وجود دارد؛ اگر با رویکرد نتیجه‌گرایی نگاه کنیم باید کاری انجام داد تا لذت و رفاه را افزایش و درد و رنج را کاهش دهیم. حال با این فرض باید تأمل کنیم آیا اهدای جنین درد و رنج را کاهش می‌دهد؟ که در مواردی ثابت شده درست است.
وی ادامه داد: وظیفه‌گرایی بیشتر بر مسئله کرامت انسانی استوار است که مهم‌ترین موضوع اهدای جنین هم باید به‌شمار رود. در اخلاق اطلاق کلمه استیجاری به رحم استیجاری، با بحث کرامت انسانی در تناقض است و باید تعبیر رحم یا مادر جایگزین به‌کار برده شود، همچنین باید به حقوق جنین و کرامت او نیز توجه شود تا در بزرگسالی حقوق او تضییع نشود. در دیدگاه فضیلت‌گرایانه نیز مبنا بر افزایش فضائل اخلاقی و کاهش رذایل اخلاقی است.
رضایی آدریانی با بیان اینکه مکتب اخلاقی اسلامی مبتنی بر توحید، معاد و نبوت است که باید بر این سه اصل استوار بمانیم، افزود: در اخلاق پزشکی دو نوع رویکرد داریم. ابتدا رویکرد حرفه‌مندی با شش اصل نوع‌دوستی، وظیفه‌شناسی، شرافت و درستکاری، احترام به دیگران، عدالت و تعالی شغلی است. رویکرد دیگر اخلاق پزشکی مبتنی بر چهار اصل احترام به اختیار بیمار، سودرسانی به بیمار، آسیب نرساندن به دیگران و عدالت است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قم با بیان اینکه یکی از جدی‌ترین چالش‌های اخلاقی روش کمک باروری این است که آیا اصل موضوع درست است یا خیر و تبعات آن چیست؟ گفت: اگر در مراکز باروری مشاوران اخلاقی حرفه‌ای حضور داشته باشند بسیاری از این چالش‌ها مرتفع خواهد شد.
رضایی آدریانی ادامه داد: یکی دیگر از چالش‌ها رضایت آگاهانه است، زیرا ممکن است با حضور و ارائه اطلاعات مشاور به مراجعه‌کنندگان در این مراکز، زمانی که فرد آگاهانه و آزادانه تصمیم می‌گیرد از این تصمیم منصرف شود.
وی گفت: عوارض تحریک جراحی و چندقلویی از دیگر چالش‌های اخلاقی روش‌های کمک باروری به‌شمار می‌رود؛ درواقع باید سلامت مادر را در عوارض تحریک تخمک در نظر گرفت، همچنین دخالت در فرایند طبیعی تولید مثل، دخالت در سرنوشت انسان و جدایی فرزند از والدین ژنتیکی دیگر چالش‌های این موضوع است.
رضایی آدریانی اظهار کرد: کاهش تقاضا برای فرزندخواندگی، بالابودن هزینه روش‌های کمک باروری و ناتوانی خانواده‌های فقیر، سرنوشت رویان‌های اضافی، انگیزه اهداکننده جنین و تجاری شدن نیز از چالش‌های این موضوع است.
